لیکنه: پوهیالی سیداصغر هاشمي

ډېرې میندې او پلرونه خپلو اولادونو تر منځ توپیر کوي.

دیوې کورنۍ د ټولو اولادونو عمرونه، قوارې، خویونه او عادتونه سره توپیر لري، خو بیا هم ټول اولادونه د خپلو والدینو نه مساویانه مینه غواړي.

که چېرې یو اولاد د ۵۰ کلو شي، بیا هم د والدینو مینې او غیږې ته اړتیا لري او د ستونزو په وخت کې باید ورسه مرسته وشي او تسلي ورته ورکړل شي.

ځینې والدین وایي: فلانی زوی زموږ ډېر قدر او عزت کوي او ډېر موږ پسې ګرځي، نو ځکه پر موږ  ډېر ګران دی او هغه بل زوی مې ټوله ورځ تروش وچلی نیولی دی  او ډېر موږ پسې نه ګرځي.

په روانشناسي کې ترفردي تفاوتونوعنوان لاندې بحث کېږي، او وایي: په نړۍ کې ټول انسانان د خارجي جوړښت(قد، قواره، سترګې او د بدن ټول هغه اعضاوې چې ښکاري) او داخلي جوړښت(قهر، خوشحالي، احساسات، عاطفه او نور هغه عادات چې په سترګو نه ښکاري )له مخې یو له بله توپیر لري.

که چېرې د یو زوی عادت داسې وي، چې یوازې والی یې خوښ او نه غواړ ي چې ډېر له چاسره کیني، خو مور او پلار ورباندې ګران وي، د لومړي ورور سره یې توپیر په دې کې دی، چې یو زوی یو ډول اوبل زوی بل ډول عادتونه لري.

الفت صاحب وایي:

دوه سکه ورونه لري بېل بېل نومونه

بېل رنګونه بېل غږونه بېل خویونه

مګر دواړه اوسېدونکي د یو کور دي

د یوې سترګې په کور کې سپن او تور دي

رښتا چې دوه ورونه په یوه کور کې بېل نومونه، بېل غږونه اوبېل خویونه لري، خو دواړه د یوه کور اوسېدونکي دي اویوډول حقوق غواړي.

د نړۍ ډېرو ملکونوته ولاړم، مختلف رنګونه، ډول ډول مساحتونه،مختلفې اب او هواوې، کلتورې توپېرونه او فکري مسایل یو شان نه وو، لنډه دا چې په یوې قوارې انسانان مې په نړۍ کې ونه لیدل، چې یوله بله  توپیر ونه لري.

که چېرې داسې انسانان پیدا کړو، چې خارجي ساختمان یې ورته والی ولري، خو داخلي ساختمان یې موږ ته نه دی ښکاره او همفکره خلک ډېر کم پیدا کېږي.

که چېرې دیو باغ ونې په نظر کې ونیسو، یو باغبان لري، خو د ونو قدونه، ګلان او میوې یو له بله توپیر لري او د هر یوه میوه هم بېل بېل خوند لري، خو باغبان ټولو ونو ته په یوه سترګه ګوري او یو شان حقوق ورته قایل دي.

الفت بیا وایي:

چا میوه لرله چا ښایسته ګلونه

د چا سیوری و ډېر ښه د چا قدونه

چنار لوی و، شفتالو لکه ماشوم و

د مڼې او ناک توپیر له ورا معلوم و

شاعر هم فردي تفاوتونو ته اشاره کوي او د ونو  خصوصیات یې وړاندې کړي دي او بیا وایي:

هر یو بوټی په خپل ځای کې سربلند و

د باغبان سترګو کې هر یو ارجمند و

په حقوقوکې یې نه و څه توپیر

مالیار و په هرې ونې ډېر زهېر

لکه څنګه چې ونې رنګارنګ میوې او ځانګړنې لري، خو بیا هم د باغبان لخوا ټولو ته یو ډول حقوق ورکول کېږي.

والدين دې هم دخپلو اولادونو ځانګړنې او خصوصیات مطالعه او د دوی تر منځ دې توپیر نه کوي.