ژباړه: محمد فريد عاطف
شګه سلیکاني(SiO2) ذرات دي چې د ګټو او تیږو د تجزیه کیدو څخه لاس ته راځي .شګه په کانکریټ جوړونه کې یو له مهمو موادو څخه ده .په شګه کې د لمدبل مقدار زیاتیدو له امله د شګې حجم زیاتیدو ته د شګې پړسوب یا Sand Bulking وايي.د شګې د ذراتو چاپیره د اوبو قشر تشکیل کیږي کوم چې ذرات یو له بله جلا کوي او په دې سره د شګې حجم زیاتیږي .په شګه کې د لمدبل مقدار په زیاتیدو سره د شګې حجم زیاتیږي .په وچه شګه کې دحجم زیاتیدل د شګې پړسوب بلل کیږي .د شګې پړسوب په شګه کې د اوبو په مقدار او شګې ذراتو په سایز پورې اړه لري.که په شګه کې د لمدبل مقدار له 5 تر 8% پورې زیات شي د شګې حجم له 20 تر 40 پورې ورسره زیاتیږي .څومره چې شګه میده کیږي هومره ورسره د د حجم زیاتوالی زیاتیږي که د شګې ذرات زیږ او دانه دار وي د حجم زیاتیدل به هم ورسره کم وي .
د شګې پړسوب په شګه کې د لمدبل په مقدار پورې اړه لري .مګر کله چې لمدبل د نورو اوبو په ورزیاتولو زیات شي ،نو د شګې ذرات یو له بل سره نژدی او تخته کیږي نو څرنګه چې د شګې ذراتو چاپیره قشر ماتیږي او له دې سره د شګې حجم کمیږي .وچه شګه او هغه چې مکمله له اوبو ډکه شوې وي یو شان حجم لری .همدا اصول د شګې د پړسوب د اندازې فیصدۍ مالومولو په وخت کاریږي .
د شګې پړسوب ارزښت .
په ساده اصطلاح کې ،کیدای شي وویل شي چې د شګې پړسوب په اصل کې د خاورې ضایع کیدل دي پرته له تخته کولو .معمولا اوبه د شګو سوري بندوي او شګه تخته کوي .په کانکریټو کې شګه د موادو ترمنځ د جلاوالي(segregation) کموالي لپاره کاریږي او هم ددې لپاره کاریږي څو د سیمنټو او جغل ترمنځ پاتې شوي سورې ډک کړي .د بیلګې په ډول په کانکریټو کې 1 m3 شګې ته ضرورت دی نو مونږ باید د شګې پړسوب په تقریبي قیمت باندې پوه شو .که چیرې ورکول شوې بیلګه 25% پړسوب ولري نو کله چې مونږ د کانکریټو لپاره شګه محاسبه کوو باید شګه 25% زیاته ونیسو او یا 1.25 کې ضرب کړو .که مونږ دا اضافي مقدار محاسبه نه کړو نو کله چې په کې اوبو واچول شي حجم به یی 75% شي . مونږ پوهیږو چې د کانکریټو کیفیت د کانکریټودمرکبه موادو په سم تناسب ورکولو پورې اړه لري.په عمومې ډول مونږ د کانکریټو لوند حجم د کانکریټو د وچ حجم 1.5 چنده دی .په دې حالت کې مونږ معمولا 30% د شګې پړسوب او 20% ضایعات نیسو .که چیرې د شګې پړسوب په پام کې ونه نیول شي نو مقدار به کم شي او په دې سره د کانکریټو کیفیت اغیزمن شي.
که په شګه کې د لمدبل مقدار 2% وي نو د شګې پړسوب به 15% وي .
که په شګه کې د لمدبل مقدار 3% وي نو د شګې پړسوب مقدار به 20% وي.
که په شګه کې د لمدبل مقدار 4% وي نو د شګې پړسوب مقدار به 25% وي.
که په شګه کې د لمدبل مقدار 5% وي نو د شګې پړسوب مقدار به 30% وي.
د شګې پړسوب مالومولو ازمایښت پروسیجر .Test Procedure to Determine the Bulking of Sand
د شګې د پړسوب د فیصدۍ محاسبه کولو لپاره لاندې ګامونه باید واخستل شي.
د شګې پړسوب فیصدي محاسبه کول .
- یو لوښی راواخلۍ او د هغې 2/3 برخه له شګې ډک کړۍ .
- مطلق لوړوالی یی اندازه کړي او په H1 سره یی وښایی.
- اوس لوښی تر 2/3 پورې له اوبو ډک کړی( ترهغې لوړوالی چې له شګې ډک شوی )
- اوس اندازه شوې شګې ته انتظار وکړۍ چې کیني .
- د شګې لوړوالی اندازه کړۍ او په H2 سره یی وښایي .
د شګې پړسوب = H1-H2/H2× 100
بیلګه .
یو لوښي کې تر 200 ml پورې شګه اچول کیږي بیا همدې لوښې کې تر 200 ml پورې اوبه اچول کیږي او د لږ وخت لپاره پریښودل کیږي څو شګه کیني .وروسته لیدل کیږي چې شګه تر 160ml نښې پورې رسیږي نو د شګې پړسوب محاسبه کولو لپاره لرو چې .
=200-160/160×100=25%