• لیکنې او خبرونه
  • د ژبې زده کړه
    • هالنډي – پښتو درسونه
    • درسي مواد
    • پښتو – هالنډي ډیکشنري
    • د ژبې اصطلاحات
    • ویډیوګانې
    • فرانسوي ژبه
  • ویډیوګانې
  • زموږ ټولنه
  • قوانين او مقررات
  • پناه غوښتنه
  • زموږ په اړه
    • زموږ په اړه
    • Privacy Policy
  • ps پښتو
    nl Nederlandsps پښتو
AFGHAN TIPS - BELGIUM
  • لیکنې او خبرونه
  • د ژبې زده کړه
    • هالنډي – پښتو درسونه
    • درسي مواد
    • پښتو – هالنډي ډیکشنري
    • د ژبې اصطلاحات
    • ویډیوګانې
    • فرانسوي ژبه
  • ویډیوګانې
  • زموږ ټولنه
  • قوانين او مقررات
  • پناه غوښتنه
  • زموږ په اړه
    • زموږ په اړه
    • Privacy Policy
  • ps پښتو
    nl Nederlandsps پښتو

نوبل د چا لپاره؟

Home ځانګړې لیکنې او پیغامونهنوبل د چا لپاره؟

نوبل د چا لپاره؟

ليکنه: دادمحمد ناوک ‏

کله چې یوه ټولنه د بل تر واک لاندې راشي، نو د غالب اړخ هر حرکت، هر شخص او هره چاره ورته ډېر لوړه ‏او معیاري برېښي، دوی د محکومتوب له امله دومره د کمترۍ پر احساس اخته وي، چې فکر کوي د غالب اړخ ‏هر څه سم دي، موږ چې کله د نړۍ په سطحه انسانیت یتیم کړ او د خپلې ناځوانۍ له لاسه مو نړۍ له ګوتو ‏ووته، د بل ګوتو ته پرېوته او له سوونو کلونو راهیسې پرې واک چلوي، چې نږدې د ټول ژوند شرایط دوی ‏جوړوي او پر نورو غږ کوي چې له دې شرایطو سره ځان برابر کړي، که يې برابر نه کړي شاته پاتې کېږي، که ‏يې برابروي خپل ګڼ ارزښتونه به تر پښو لاندې کوي؛ د همدې معیارونو له مخې موږ ته نوبل جایزه داسې ‏راپېژندل شوې، چې که چا دا جایزه اخیستې وې، نو رښتیا هم په هماغه چاره کې د دې وړ و، چې جایزه ورکړل ‏شي، یعنې د ښېګړو بشپړه ټولګه راته ښکاري، خو راځئ د نوبل جایزې په اړه مفصل وغږېږو‎.‎

الفریډ برن هارډ نوبل په ۱۸۳۳ میلادي کال کې د سویډن په مرکز سټاکهولم کې وزيږيد، کیمیا يې ولوسته، کار ‏يې وکړ، پیسې يې وګټلې او په ۱۸۹۶ میلادي کال د ډسمبر په لسمه ایټالیا کې مړ شو، له نوبل نه سویډن د ‏پیسو د واحد پر حساب ۱۷۱۲ میلیونه کرونه پاتې شوي دي، هغه وصیت وکړ چې د ده شتمني دې د ده د مړینې ‏په هره تلین غونډه کې مصرف شي، داسې چې د نړۍ په سطحه باید داسې چاته د جایزې په توګه ورکړل شي چې ‏د بشري ټولنې لپاره يې یو څه کړي وي‎. ‎

د نوبل له وصیت سره سم، په ۱۹۰۱ میلادي کال کې د ده په نوم جایزه د سولې په هڅو کې د سره صلیب ‏نړیوالې کمېټې بنستګر هانري ډونانټ ته او فرانسوي اقتصاد پوه فریدریک پاسي ته، طب کې امیل آدالف اوان ‏بیرینګ ته، کیمیا کې هانریکس وان تی هاف ته او ادبیاتو کې شمیول یوصف اګنان او نیلی ساکس ته ور کړل ‏شوې، جایزو کې يې د سرو زرو مډال او نقدې پیسې وې، لکه مخکې چې مو یادونه وکړه کله چې واک د بل شي نو ‏شرایط هم واکداران جوړوي، د نوبل په اړه له پیله سم نیت نه و موجود، خو دې وروستیو کې بشپړه هڅه ‏کېږي چې دا جایزه یوازې کفارو پوهانو، په تېره بیا یهودو ته ورکړل شي، د دې جایزې له پیله تر اوسه یوازې ‏‏۱۳ تنو مسلمانو پوهانو دا جایزه ګټلې، چې له ډلې يې اته تنو د سولې په برخه کې او پاتې نورو په ځینو علومو ‏کې دا جایزه تر لاسه کړې ده، په مقابل کې يې تر ۲۰۱۶ میلادي کال پورې ۱۹۴ یهودیانو د نوبل جایزې تر لاسه ‏کړې دي، چې په دې توګه د مسلمانانو په پرتله یهودو ۱۵برابره ډېرې جایزې اخیستې دي‎. ‎

د دې مانا دا نه ده، چې مسلمانانو کې پوهان یا هم د سولې په برخو کې کارکوونکي نشته، بلکې په قصدي ډول ‏یهود د نړۍ خواخوږي او پوهان معرفي کېږي، کنه د ټولې نړۍ د نفوس په سطحه یهود ۰،۲ سلنه جوړوي، چې ‏شاوخوا ۱۴ میلیونه تنه کېږي، خو مسلمانان د نړۍ ۲۲سلنه برخه جوړوي چې تر یهودو تر سل چنده هم ‏زیات راځي، پر دې سربېره د نوبل د ورکوونکو لپاره تر ټولو لومړی معیار له اسلام سره ټکر دی، دا د دوی ‏رسمي غږ نه دی، خو عملاً يې موږ ګورو چې دوی خو لومړی مسلمانو علماو ته جایزې نه ورکوي، چې چاته يې ‏ورکړې دي، که ژوند او فکر يې مطالعه شي، ډېر يې د دوی پر تله برابر ختلي، د اسلامي ټولنې لپاره یې یو ‏سرطاني حیثیت درلودلی دی، چې وروسته به پرې وغږېږو‎.‎

یهودیانو یوازې له ۲۰۰۲ میلادي کال راهیسې د نوبل شپږ جایزې اخیستې دي، چې د نوبل معنوي ارزښت يې لا را ‏ټیټ کړی دی، پر دې سربېره د دې جایزې د ویش په چور کې خو پنځه تنه داسې کسان هم د سولې جایزې ‏وړونکي بلل شوي او جایزې يې اخیستې دي چې ښايي هیڅوک پرې باور ونه کړي، وړاندې تر دې چې د نوبل ‏مسلمان وړونکي او د دوی فکر یو څه درته وړاندې کړم، راځئ دا څو تنه لنډ وپېژنو‎:‎

تیودور روزولت‎:‎

له ویلیام مک کینلي وروسته د امریکا ولسمشر شو، دی په ۱۹۰۰ میلادي کال کې د همدې ولسمشر مرستیال ‏و، چې د کینلي له وژل کېدو وروسته سپینې ماڼۍ ته ننوت، دا کس په داسې حال کې د نوبل د سولې د جایزې ‏ګټونکی شو، چې په زغرده به يې ویل چې د امریکا د ګټو د ساتلو لپاره پر هیڅ شري صرفه نه کوي، هغه ته ‏منسوبه وینا ده :«په ارامۍ غږېږه، خو په لاس کې تېره چاقو هم وساته، په دې ډول په اسانۍ پر مخ تلی شې!»‏

یاسر عرفات، شیمون او اسحاق رابین‎ ‎

دې درې واړو ته په اسلو کې د نوبل جایزه ورکړل شوه، یاسر عرفات فلسطینی رهبر چې ۱۹۹۰ میلادي کال يې د ‏اسراییلو دولت په رسمیت وپېژاند او شیمون پرز د اسرایلو د وخت د بهرنیو چارو وزیر او همدرانګه اسحاق ‏رابین د اسرایلو لومړی وزیر پاتې شوی دی، دوی درې واړو ته له دې امله د سولې جایزه ورکړل شوه، چې په ‏اسلو کې د «اسلو یو او اسلو دوه» په نوم ځينې تړونونه سره لاسلیک کړل؛ د نوبل معنوي ارزښت لا هماغه ‏وخت له صفر سره ضرب شو، چې ان غاصب اسرایلي چارواکي يې هم د سولې فعالان معرفي کړل‎. ‎

میخایل ګورباچوف

هغه څوک چې د واکمنۍ پر وخت يې یوازې افغانستان کې میلیونونه کسان تر تېغ شول، هم د نوبل د سولې ‏جایزه ګټلې، د ۱۹۹۰ میلادي کال د ډيسمبر په لسمه اسلو کې د ګروباچوف جایزه د هغه د بهرنیو چارو د وزیر ‏په لاس ورکړل شوه‎. ‎

بارک اوباما

جالبه داده چې حتی بارک اوباما هم په ۲۰۰۹ میلادي کال کې د نوبل د سولې جایزه واخیسته، د هغه د واکمنۍ ‏لا نهه میاشتې هم نه وې وتلې، ځواکونو يې په عراق او افغانستان کې د انسانانو وینې زبېښلې خو د نوبل بنسټ ‏دی د سولې د جایزې وړ وباله‎. ‎

مسلمان جایزه اخیستونکي‎:‎

که هر څومره د بشري خواخوږۍ په کڅوړو کې نغښتې اظهارات وي، خو چې د کافر له خوا وي، زما پرې شک ‏وي، د نوبل جایزې په اړه مې له ډېره وخت په زړه کې و، چې دا چې ځينو مسلمانانو اخیستي دي، د دوی ‏مسلماني څنګه د نوبل د جایزه ورکوونکو پر معیار برابره ختلې، ما يې دلته د ځینو پېژندنې را ټولې کړې، راځئ ‏ويې ولولو چې دوی پکې کومه نقطه د نوبل د لایقۍ پيدا کړې‎:‎

محمد انور سادات‎:‎

د نوبل جایزې لومړی مسلمان اخیستونکی د انګریزې مور او مصري پلار زوی، د مصر پخوانی ولسمشر محمد ‏انور سادات و، هغه د ۱۹۱۸ میلادي کال د ډسمبر په ۲۵مه د مصر په مرکز قاهره کې سترګې وغړولې، په ۱۹۷۰ ‏میلادي کال د اکتوبر په ۱۵مه واک ته ورسيد او د ۱۹۸۱ میلادي کال د اکتوبر په ۶مه ووژل شو، د انور ‏سادات د پېژندلو لپاره ښايي دا کفایت وکړي، چې دی د جمال عبدالناصر مرستیال او ویاند پاتې شوی او ‏لومړی مسلمان ولسمشر و، چې اسرايیل يې بې له کوم دلیله پر رسمیت وپېژندل، د نوبل بنسټ دی هم ځکه ‏د سولې په جایزه ونازاوه، چې له اسراییلو سره يې یو تړون لاسلیک کړ او په ۱۹۷۸ میلادي کال نوبل بنسټ ‏جایزه ور وړاندې کړه‎.‎

سادات د ملي ډیموکراټیک غوند غړی و، دوه ودونه يې کړي و، چې د دویمې مېرمنې له واده وروسته يې لومړۍ ‏هغه طلاقه کړه، «د انقلاب پوره کیسه، د انقلاب نامعلومې پاڼې، بچیه دا ناصر کاکا دی – له جمال ‏عبدالناصره د سادات خاطرې» يې مشهور کتابونه دي، سادات قاهر کې ښخ دی‎. ‎

نجیب محفوظ

بل مسلمان مصری لیکوال دی، چې په کیسو کې يې نږدې دېرش اثار لیکلي دي، هغه په ۱۹۸۸ میلادي کال د ‏نوبل ادبي جایز واخیسته، چې لومړی عرب ګڼل کېږي چې ادبیاتو کې يې دغه جایزه واخیسته، محفوظ په ‏‏۱۹۱۱ میلادي کال د ډسمبر په ۱۱مه په قاهره کې وزېږيد، ګڼ هنري داستانونه يې ولیکل او په ۲۰۰۶ میلادي ‏کال کې د ۹۴ کلونو په عمر ومړ‎.‎

د نجیب محفوظ د پېژندلو لپاره دا کفایت کوي، چې پر یو اثر « زموږ د کوڅې ماشومان» يې د کفر تور ولګید ‏او مصر کې يې خرڅلاو څو کاله بند و، خمیني يې په اړه له یوې ورځپاڼې سره مرکه کې ویلي و، چې که محفوظ ‏مجازات شوی وای، سلمان رشدي به دا ډول جرئت نه کاوه‎. ‎

اورخان پاموک‎:‎

د ده په وینا «فرهنګي مسلمان» دی، چې په ۱۹۵۲ میلادي کال ترکیه کې زېږېدلی دی، پوره نوم يې فرید اورخان ‏پاموک دی، چې تر اوسه يې ګڼ داستاني کتابونه لیکلي دي، هغه په ۲۰۰۶ میلادي کال کې د نوبل ادبي جایزه ‏تر لاسه کړه، چې لومړی ترک دی چې دا جایزه تر لاسه کوي، د هغه د پېژندنې لپاره دا بسنه کوي، چې ځان ‏‏«فرهنګي مسلمان» معرفي کوي، د فارسی ویکپیډيا په حواله پاموک وايي، چې له فرهنګي او تاریخي اړخه ‏مسلمان دی، خو په شخصي لحاظ پر خدای باور نه لري‎. ‎

پاموک، ګڼ کتابونه لري، چې «غلی کور، سپينه کلا، تور کتاب، نوی ژوند، پټه څېره» کتابونه يې مشهور دي ‏او ګڼ يې فارسي ته هم ژباړل شوي دي‎. ‎

محمد عبدالسلام‎:‎

دی پاکستانی فزیک پوه دی، چې په ۱۹۲۶ میلادي کال کې د پاکستان په پنجاب کې زېږېدلی او د ۱۹۷۶ په ‏نومبر کې مړ شوی دی، عبدالسلام د الکترو مقناطیسي قوې او هستوي ضعیفي قوي لپاره نوی فورمول ‏کشف کړ، چې له امله يې په ۱۹۷۹ میلادي کال د نوبل جایزه ورکړل شوه، د عبدالسلام د پېژندنې لپاره دا ‏بس دی، چې نوموړی قاديانیت ته ژمن و او د غلام محمد قادیاني پر لار روان و‎. ‎

پر دې سربېره ملالې یوسفزۍ هم دا جایزه اخیستې، چې له یوې ډرامې پرته بله مانا نه لري، د جایزو دا ډول ‏ویش ښايي د دې جایزو د نقدو او زرو مادي ارزښت را ټيټ نه کړي، خو معنوي ارزښت يې د تعصب او ‏تبعیض له امله لاهم مخښکته وړل کېږي.‏

له دې داسې معلومېږي چې نوبل، مسلمانانو کې هم هغوی ته چې اسلامي امت ورته رښتیا هم له اخلاقي او ‏علمي اړخه پر علمیت قایل وي، جایزې نه ورکوي، دا مهمه ده چې علم باید له ځان سره عمل هم ولري، ‏مسلمانه ټولنه کې بې عمله عالم تر یو «فلش – میموري کارډ» زیات ارزښت نه لري چې یوازې معلومات پکې ‏ذخیره وي.‏

اخیستنځي:‏
بېلابېلې انټرنیټي سرچينې

Share this:

  • Twitter
  • Facebook

You also might be interested in

nawak
دادمحمد ناوک

سوله! ـ لنډه کیسه

Jul 12, 2015

لیکنه: دادمحمد ناوک سکرترې ته يې مخ کړ، هغې په[...]

nawak
دادمحمد ناوک

ښه متکلم

Apr 13, 2015

ليکنه: دادمحمد ناوک یادونه: دا لیکنه د اجمل ښکلي په[...]

nawak
دادمحمد ناوک

په پښتو هنري ادبياتو د جګړې اغېزې

Sep 21, 2015

لیکنه: دادمحمد ناوک د روس له يرغل سره چې ګڼ[...]

افغان ټپس له بلجيم څخه خپرونې کوي © 2022