پښتو ژبه چې په شعر شاعرۍ کې ټر ټول غني ژبه وه، مګر په نورو برخو کې هېڅ ډول پرمختګ نه درلود. یوه ژبه يوازې په شعر باندې په مخ نه ځې بلکې نثر ته اړتیا ده تر څو پورې ټولنې له بدبختیو څخه را و ژغورل شي. دا خبره هم سمه ده چې شعر انقلابونه راولي مګر نن وخت دې انقلاب نه دی بلکې د قلم او کتاب انقلاب باید راولو. نو د قلم او کتاب انقلاب یوازې په شاعرۍ باندې نشې را تللای د شعر تر څنګ باید ژباړې او نثر ته ډېره توجه و شي تر څو پورې یوه غني ژبه و لرو.
په دې وروستیو کلونو کې، پښتو ژبې ته هر اړخيزه ډېر کار وشو. چې د هغه له ډلې څخه یې ډېر مهم کار ژباړه وه. او د ژباړې د ډېروالي لوی لامل هم دا و چې زموږ او تاسې ځينو و ګړو د روسان د یرغل په مهال بیا تر اوسه پورې ډېری بهرنیو هيوادنو ته مهاجرت و کړ. او هلته یې ډېرې ژبې زده کړې چې په خوښۍ سره باید ووایم ، یو څه زموږ او ستاسې لپاره دا مهاجرت ښه شو خير دی که هر څومره قربانې مو ور کړې. پښتو ژبې ته ژباړه په دې یوه لسيزه کې تر بل هر وخت ېډره شوې ده، ژبه هم تر ځان او مور کمه نه ده باید سړی همدومره مينه ور سره و کړي که دې سر پکې ولاړ هم شي کومه خبره نه ده..
یوازې مهاجرت به د ژباړې لپاره نه بلکې نور هم داسې ډېر څه ول، چې پښتو ژباړې ور سره پرمختګ و کړ. که موږ او تاسې فکر و کړو د خوشال بابا، رحمان بابا او نورو مشرانو ليکوالو او اديبانو په وخت کې ژباړې ته هېڅ توجه نه ده شوې بلکې یوازې یې په شاعرۍ باندې خپله ذهن را څرخولی دی. همدا لامل و چې پښتو ژبه تر نن پورې همداسې خاره او له درباره لرې پاتې وه.
دا اوس هم د ژباړې برکت دی چې یو څه په دولتي دفترونو کې پښتو څه ليکلي کېږي. دا چې ما خپله کې هم یو وخت په دولتې ارکان کې کار کولو او یوازې یې په ژباړې باندې پوکس کولو. ځکه ټول خلک په دې پوه شوي دي چې پښتو ته باید ژباړه وشي. تر څو پورې پښتو ژبه یوازې د شعر له پلوه نه بلکې د نثر او ژباړې له اړخه هم قوي ژبه شي. دا د شکر ځای دې چې خپله پشتانه دومره پوه شول چې پښتو ته یې کار پيل کړ. زموږ او تاسې پخواني ليکوالانو خو هسې خوشي خپل وخت تېر کړی دی. دوی به خپله پښتانه ول، اما ليکنې به یې پردۍ ژبې ته کولې. کتابونه به یې په دري یا هم اردو باندې ليکل. دا یې له پښتو سره تر ټوله لویه جفا وه.
دا نوي ځوان ليکوالان باید و ستایل شي، ځکه ځکه په دې کم وخت کې ژباړې ته دومره کار کړی دی چې زموږ او ستاسې د سلو کلونو اړتیا یې پوره کړه. موږ او تاسې باید ژباړه یو اړتیا ونه بولو، خپلې ژبې ته کار کول یا ژباړه کول دا یو دينې وجيبه په ځان قبوله کړو. هره ژبه چې پرمختګ کوي، د هغې ژبې لامل همدا وي چې د نورو ژبو نه ورته ژباړه کېږي. خپلې په همدې ژبه کې کوم خلک چې پرې ګړېږي هغه پرې نثر ليکي. نور دې خدای موږ او تاسې ته هم وس را کړي تر څو په خپله پښتو ژبه باندې یو څه و ليکو. نورې ژبې زده کړ، بلکې په هغه ژبه څه ليک هم کړو. مګر کار باید خپلې ژبې ته و کړو تر څو پورې زموږ او ستاسې ژبه هم په یوه سیاله او دولتي دفتري ژبه باندې پوره بدله شي.
په اخر کې دا وایم، چې نور زه خپله هم له خيره ژباړې ته مخه کوم. تر څو خپله مورنۍ ژبه مې یوه رښتينې او سیاله ژبه شي. شعر شاعرۍ تر یوه بريده خدای پامان شه!
ذبیح الله ايمان
[review]
