کامران منګل

پۀ.. کې:
” پۀ کې ” يؤ سربل (preposition) دی، چې يؤ ځای څرګندوي، چې د ” چېرته” پوښتنې ځواب وايي. دغه ویی د انګرېزي له in او د دري له ” در” سره سمون خوري.
بېلګه:
+ زۀ پۀ کور کې یم.
+ احمد پۀ ښوؤنځي کې دی.
+ ننګيال پۀ ښار کې ژؤند کوي.

پکې:
پکې يؤ کړؤل (قید) دی، چې درې بېلابېلو حالتونو کې راځي:
۱( يؤ ځای څرګندوي او له يؤ ځای سره د اړیکې پۀ توګه کارؤل کېږي. دغه ویی د انګرېزي له inside سره سمون خوري.
بېلګې:
+ ماته هفه کلی خؤند راکوي، ځکه چې جانان پــکـــې اوسېږي
+ هغه کوټه، چې زۀ پکې ناست وم، ډېره لویه وه.

۲( ” پکې” يوې کړنې ته د نغوتې (اشارې) کړؤل پۀ توګه کارؤل کېږي.
بېلګې:
+ احمد پۀ انګرېزي کې تکړه دی، خو ورور یې پکې ستونزې لري
+ هغه څۀ، چې زۀ پکې کمزوری یم، سوکوهنه ده.
۳) ” پکې ” کله نا کله د * پۀ اړه* مانا ورکوي.
بېلګې:
+ زما خو دغه خبره خؤښه شوه. تاسو پکې څۀ وایاست.

یادؤنه :
سربلونه پۀ دوو ډؤلو وي:
يؤ خپلواکي وي لکه پۀ، پر، له… . بل ناخپلواک وي، چې یواځې نۀ کارؤل کېږي لکه څخه، سره، کې …

---

چېرې او چېرته؟ تؤپیر:

چېرې یؤ لوری (خوا/اړخ) څرګندوي.
کړونه (فعلونه) لکه تلل، روانېدل، منډه وهل، الؤتل … لوری څرګندوي، نو له ” چېرې” سره باید وکارول شي.
بېلګې:
احمد چېرې ځي؟ (ځي د تلل کړ اوړون دی)
زۀ چېرې روان یم.

چېرته یؤ ځانګړی ځای څرګندوي، چې پکې یؤ څۀ شتون لري.
کړونه لکه ول (دی، یم، ده…)، اېښودل، څملاستل، اوسېدل … یؤ ځای څرګندوي، نو له ” چېرته” سره باید وکارول شي.
بېلګې:
اتل چېرته دی؟
کتاب دې چېرته اېښی دی؟
هغه چېرته ملاست دی؟
تاسو چېرته اوسېږئ؟

---

پۀ خپله / پخپله تؤپیر
(پۀ) خپله يؤ نومځری (ضمیر) دی، چې څښتنوالی/تول څرګندوي او د څیز/شي ښځینه بڼې لپاره راځي لکه: پۀ خپله خاوره سوله غواړم؛ احمد پۀ خپله کوټه کې ناست دی؛

پخپله يؤ کړؤل (قید) دی، چې یوه کړنه څرګندوي، چې يؤ کس لخوا ترسره شوې وي. دغه ویی د انګرېزي له oneself سره سمون خوري.
بېلګې:
زۀ دغه کار پخپله کؤم.
احمد پخپله دلته راغی.